Najstarszy taternik. Wspomnienie Józefa Nyki (1924 – 2021) Marcin Suskiewicz |
Jego słynne przewodniki po Tatrach polskich, Tatrach słowackich, Pieninach i Gorcach wyróżniają się doskonałym stylem i świetnymi odręcznymi ilustracjami. Kontynuując tradycję Mieczysława Orłowicza i Władysława Krygowskiego, stworzył własną formułę „egzegezy krajobrazu” - łączącej wiedzę geologiczną, biologiczną, historyczną, etnograficzną i kładącej nacisk na walory estetyczne opisywanych okolic.
Podlasie - cmentarzysko Europy Gabriela Lisowska |
Krzyże są wpisane w krajobraz Podlasia – tuż obok malw, drewnianych płotków, bocianich gniazd i jabłonek pobielanych wapnem. Stoją na niemal każdym rozdrożu, wszak punkty graniczne to miejsca newralgiczne, łączące żyjących z duszami zmarłych przebywających w zaświatach.
Wieczne Przedwiośnie. Żeromski i Twardoch, czyli o fantazmatach narodowości, urokach szarego życia i nowoczesnym egocentryzmie Kamil Suskiewicz |
Czy jesteśmy dziś, jak bohaterowie Żeromskiego i Twardocha, którzy marzą o wielkich ideach, a kapitulują przy pierwszej okazji, gdy trzeba wziąć odpowiedzialność za drugiego człowieka. Czy jesteśmy jak Baryka i Pokora, a nasze kolejne nowoczesności są wiecznym przedwiośniem, które nie potrafi wyjść z zaklętego kręgu narodowych i politycznych ideologii, rozbujałego egocentryzmu i pogardy dla szarego życia?
Małomiasteczkowe rodowody. Końskie Kamil Suskiewicz |
W jaki sposób dane miejsca – zwłaszcza te miejsca, które poznaliśmy już na początku naszego życia – istnieją w nas później? Jak je pamiętamy? Na jakich zasadach możemy do nich wracać, w wyobraźni i na jawie? I z drugiej strony – jak te krainy dzieciństwa kształtują naszą tożsamość? W jakie cechy nas wyposażają? Czy określają nasze dorosły wybory? I czy możemy się od ich wpływu wyzwolić? W końcu – jak historyczne losy danego miejsca określają jego teraźniejszość? W jakim stopniu determinują one to, kim są jego dzisiejsi mieszkańcy? Na te i inne pytania próbujemy odpowiadać, pisząc o jednym z naszych rodzinnych miasteczek - Końskich.
Ciemne jutrznie, bruzdy głosu, uroki żałobne Michał Krawczyk |
Belgijski zespół Graindelavoix wykonujący muzykę dawną znany jest już od lat melomanom na całym świecie. W oryginalny sposób odnosi się on do zagadnienia historyczności w muzyce, przez co zyskuje sobie grono wielbicieli, jak i solidny trybunał przeciwników. Niniejszym dołączamy do jednego z tych chórów.
Adam Poprawa
A jak przechodził Doppelgänger?
Andrzej Biernacki (1931 – 2021) Marcin Suskiewicz |
Cechowała go doskonałość manier, ale także pewien ogólny poziom: wiedzy, kultury, języka, pracy, towarzyskiej ogłady. U Biernackiego jest to wszystko niemalże dosłownie „przedwojenne”, bo wychowany i wykształcony został przez to, co po wojnie pozostawało jeszcze, w coraz mniejszych strzępach, z dawnego poziomu edukacji i usług.
Odcienie świętości
(Terrence Malick, Ukryte życie)
Dokąd?
(Pezet, Muzyka komercyjna.)
Nuda Mackiewicza
(Katarzyna Bałżewska, Przestrzenie totalitarnego zniewolenia. Doświadczenie wojny i okupacji w twórczości Józefa Mackiewicza)
PRZEWODNIK ŚWIĘTOKRZYSKI Paweł Wojtyś |
Rubryka cykliczna pomyślana jak publikacja, którą pragnął wydawać Żeromski, mająca charakter „jakby umiejętnego wykładu o prowincji", gdzie znalazłoby się miejsce między innymi dla "opisów życia, mieszkań, dworów, chat, ruin, kościołów, cmentarzy, lasów, dróg, pól". W tym numerze przybliżamy tajemniczą nieco postać Emeryka z Nowej Słupi.
Anna Wojnowska
Gawędy opoczyńskie
GALERIA SUMY
Włochy
Paweł Trzeźwiński
Wiersze wybrane
Michał Krawczyk